Dlaczego w ogóle piszemy o fundacji rodzinnej?
W naszym ostatnim artykule na temat fundacji w Polsce wspominaliśmy o szczególnym rodzaju fundacji – czyli fundacji rodzinnej. W ostatnim czasie pojawia się wiele pytań na temat fundacji rodzinnej i jest to bardzo popularny temat wśród polskich internautów. Dlatego zdecydowaliśmy się poruszyć zagadnienie fundacji rodzinnej w zupełnie oddzielnym artykule, bo uważamy że warto. Zapraszamy do lektury!
Co to jest fundacja rodzinna i kto może ją założyć?
Fundacja rodzinna jest osobą prawną, a jej celem jest:
- gromadzenie mienia,
- zarządzania mieniem w interesie beneficjentów oraz
- spełnianie świadczeń (np. świadczenia pieniężne, materialne, prawne) na rzecz beneficjentów fundacji.
Jeśli beneficjent jest osobą fizyczną, fundacja rodzinna może pokrywać koszty np. jego utrzymania oraz kształcenia. Jeżeli zaś beneficjent fundacji jest osobą prawną, może ona finansować działalność pożytku publicznego.
Fundację rodzinną może założyć każda osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Fundator (czyli osoba zakładająca fundację) może być jednocześnie beneficjentem. Fundację rodzinną może założyć kilku fundatorów (w praktyce – kilku członków rodziny).
Jakie są korzyści z założenia fundacji rodzinnej?
Najważniejsze zalety założenia fundacji rodzinnej to:
- CIĄGŁOŚĆ / DZIEDZICTWO – fundacja rodzinna daje możliwość kontynuowania prowadzenia firmy, bez konieczności osobistego zaangażowania swoich następców prawnych.
- BEZPIECZEŃSTWO – fundacja chroni majątek rodziny przed długami i roszczeniami oraz zabezpiecza rodzinę finansowo.
- MARKA – poprzez fundację Ty i Twoja rodzina możecie zbudować własną, potężną markę rodzinną.
- PODATKI – gdy Twoja rodzina przekazuje majątek do fundacji, nie płaci podatku.
Zapewne powodem, dla którego w ogóle czytasz ten materiał są właśnie wyżej wymienione korzyści, jakie możesz uzyskać dzięki posiadaniu i prowadzeniu fundacji rodzinnej. Zgadza się?
Czytaj więc dalej, o jakie formalności musisz najpierw zadbać, aby skutecznie i prawidłowo stworzyć i zarządzać swoją fundacją rodzinną.
Jak założyć fundację rodzinną?
Aby prawidłowo i skutecznie założyć fundację rodziną, musisz przejść przez poniższe kroki:
- Złożenie oświadczenia o założeniu fundacji w formie aktu notarialnego.
- Stworzenie statutu fundacji.
- Ustalenie statutu fundacji przez fundatora / fundatorów.
- Wniesienie funduszu założycielskiego – minimalna kwota funduszu wynosi 100 tys. zł.
- Wpisanie do rejestru fundacji rodzinnych (Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim).
| Aby zarejestrować fundację, musisz uzupełnić wniosek RFR-W i przesłać go do sądu w Piotrkowie Trybunalskim. Wniosek znajdziesz na stronie: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/formularze-wnioskow-o-wpis-do-rejestru-fundacji-rodzinnych |
Statut fundacji rodzinnej – co musi zawierać?
Prawidłowy statut fundacji rodzinnej musi zawierać następujące elementy:
- nazwę fundacji,
- siedzibę,
- szczegółowy cel fundacji,
- listę beneficjentów lub sposób w jaki będą określani wraz zakresem przysługujących im uprawnień,
- zasady prowadzenia listy beneficjentów,
- zasady zrzeczenia się uprawnień przez beneficjentów,
- czas trwania fundacji rodzinnej (jeżeli jest oznaczony),
- wartość funduszu założycielskiego (pamiętaj, minimum 100 tys. zł),
- zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia i obowiązki członków organów fundacji rodzinnej,
- zasady reprezentacji fundacji rodzinnej przez zarząd albo przez inne organy określone w statucie,
- podmiot uprawniony do zatwierdzenia czynności zarządu fundacji rodzinnej, będącej w organizacji,
- co najmniej jednego beneficjenta, uprawnionego do uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów,
- zasady zmiany statutu,
- przeznaczenie mienia fundacji rodzinnej po jej rozwiązaniu, w tym określenie beneficjenta uprawnionego do mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Ustalenie bądź zmiana statutu stają się skuteczne z chwilą, gdy pojawi się wpis w rejestrze fundacji – pisaliśmy o nim wyżej.
Jakie są organy zarządcze w fundacji rodzinnej?
Organami zarządzającymi fundacją rodzinnej są zarząd, rada nadzorcza oraz zgromadzenie beneficjentów. Każdemu członkowi organu fundacji rodzinnej przysługuje jeden głos, chyba że statut stanowi inaczej.
Uchwały organu fundacji rodzinnej zapadają bezwzględną większością głosów (czyli głosów na TAK musi być więcej niż 50%), chyba że statut stanowi inaczej.
Opodatkowanie fundacji rodzinnej – kto i ile płaci podatku?
Przejdźmy do kwestii, przykuwającej uwagę większości czytelników. Jak wygląda w praktyce zwolnienie fundacji rodzinnej z podatku?
Założenie fundacji rodzinnej i wniesienie do niej majątku jest zwolnione z podatku PCC (podatek od czynności cywilnoprawnych, obecnie stawka wynosi 2%) oraz CIT.
Fundacja musi zapłacić CIT w wysokości 15% w momencie, gdy wypłaca środki beneficjentowi. Jednakże beneficjenci z grupy podatkowej 0 nie będą musieli zapłacić PIT. Kto to taki?
Beneficjentami z grupy 0, którzy w ogóle nie płacą PIT, są:
- współmałżonek,
- dziecko,
- rodzic,
- rodzeństwo,
- dziadkowie,
- pradziadkowie,
- wnuk,
- prawnuk,
- pasierb,
- ojczym,
- macocha.
Inaczej wygląda sprawa z beneficjentami z grupy 1 oraz 2. Płacą oni PIT od środków wypłaconych z fundacji rodzinnej w wysokości 10%.
Beneficjentami z grupy 1 są:
- teściowie,
- zięć,
- synowa.
Beneficjentami z grupy 2 są:
- zstępni* rodzeństwa,
- rodzeństwo rodziców,
- zstępni* i małżonkowie pasierbów,
- małżonkowie rodzeństwa,
- rodzeństwo małżonków,
- małżonkowie rodzeństwa małżonków,
- małżonkowie innych zstępnych.
*zstępny – każdy kolejny potomek tej samej osoby: dziecko, wnuk, prawnuk, praprawnuk itd.
Pozostali beneficjenci, będący osobami fizycznymi, zapłacą 15% PIT od środków wypłaconych z fundacji rodzinnej.
Natomiast beneficjenci, będący osobami prawnymi, zapłacą podatek na zwykłych zasadach, chyba że podlegają zwolnieniu.
Jeżeli fundacja wypłaci środki na rzecz fundatora (nawet jeżeli jest kilku fundatorów), wypłata będzie zwolniona z PIT.
Fundacja rodzinna a zachowek – czy fundacja rodzinna jest zwolniona z zachowku?
Fundacja rodzinna nie jest instytucją prawną, dającą możliwość zniesienia obowiązku zachowku.
| Zachowek to instytucja prawa spadkowego, mająca na celu ochronę najbliższych członków rodziny zmarłego w przypadku, gdy zostali oni pominięci w testamencie lub gdy ich udział w spadku jest mniejszy, niż przewidują to przepisy prawa. Oznacza to, że osoby uprawnione do zachowku mają prawo do części majątku zmarłego, niezależnie od postanowień testamentowych. Uprawnionymi zazwyczaj są dzieci, małżonek oraz rodzice zmarłego. |
Jeśli fundacja przejmuje majątek, mogący być przedmiotem dziedziczenia, zachowek może nadal obowiązywać. Jednak przy ustalaniu zachowku, nie dolicza się do spadku:
- funduszu założycielskiego fundacji oraz
- mienia otrzymanego z rozwiązania fundacji, otrzymanego przez osoby niebędące spadkobiercami, jeżeli zostały wniesione 10 lat wstecz, licząc od dnia otwarcia spadku (wyjątkiem jest sytuacja, gdy to fundacja rodzinna jest spadkobiercą).
W przypadku zachowku dla zstępnego, nie zalicza się do niego:
- mienia powstałego po rozwiązaniu fundacji oraz
- funduszu założycielskiego, jeżeli ich przekazanie nastąpiło przed pojawieniem się zstępnych spadkodawcy, chyba że przekazanie nastąpiło na mniej niż 300 dni przed urodzeniem zstępnego.
Przy ustalaniu zachowku dla małżonka, nie bierze się pod uwagę mienia powstałego po rozwiązaniu fundacji oraz funduszu założycielskiego, jeżeli zostały przekazane przed zawarciem małżeństwa ze spadkodawcą.
Fundacja rodzinna a działalność gospodarcza
Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą tylko w określonych zakresach:
- Zbywanie mienia – pod warunkiem, że mienie nie nabyto wyłącznie w celu dalszego zbycia.
- Najem, dzierżawa lub udostępnianie mienia do korzystania na innej podstawie.
- Przystępowanie i uczestnictwo w różnych podmiotach – fundacja może przystępować do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze. Może także uczestniczyć w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach itd.
- Nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze.
- Udzielanie pożyczek – fundacja może udzielać pożyczek spółkom kapitałowym, w których posiada udziały lub akcje, a także spółkom osobowym, w których uczestniczy jako wspólnik. Fundacja może także pożyczać pieniądze swoim beneficjentom.
- Obrót zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej, aby dokonywać płatności, związanych z działalnością fundacji.
- Produkcja przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych, uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu – ale tylko w przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego.
- Gospodarka leśna – tylko w przypadku prowadzenia gospodarstwa rolnego.
Na co można przeznaczyć zysk fundacji, wynikający ze sprawozdania finansowego?
Fundacja rodzinna po wykazaniu zysku za dany rok obrotowy, przeznacza go na pokrycie przyszłych strat fundacji. Oznacza to w praktyce, że fundacja rodzinna nie może wypłacać zysku beneficjentom.
Księgowość fundacji rodzinnej
Księgowość fundacji rodzinnej to kluczowy element, zapewniający jej prawidłowe funkcjonowanie oraz działanie w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa.
Dbając o precyzyjną ewidencję wszystkich operacji finansowych, zyskujesz nie tylko pełną kontrolę nad działalnością fundacji, ale również budujesz jej wiarygodność i przejrzystość wobec beneficjentów oraz organów nadzorczych. Ma to szczególnie istotne znaczenie w kontekście budowy marki rodzinnej.
Jeśli chcesz sprawdzić, jak profesjonalna i nowoczesna księgowość może wesprzeć Twoją fundację rodzinną i znacznie przyczynić się do jej sukcesu, zapraszamy do kontaktu z naszymi ekspertami.
Chętnie podzielimy się naszą wiedzą i doświadczeniem, pomagając Ci w pełni wykorzystać potencjał Twojej fundacji rodzinnej.
